«Չերչիլն ասում էր՝ չեն փոխվում հիմարներն ու մեռելները». Հրապարակ

 Նա չէր արտագաղթի ոչ մի պարագայում: Էրգրի զավակ է, սասունցու թոռ ու հասկանում է, թե ինչ քաղցր բան է հայրենիքը: Հայրենասեր է համարում այն մարդուն, ով իր տեղում իր գործը լավ է անում ի նպաստ հայրենիքի: Աշխարհի որ ծայրում էլ լինի այդ տեղը: Նա էլ, շատերիս նման, չգիտի ինչ անուն տալ Շանթ Հարությունյանի գործողություններին: Ասում է` բժիշկները թող իրենց եզրակացությունը տան` հետո կասեմ: «Հրապարակ» օրաթերթի հարցազրույցի ընթացքում արդարադատության նախարար Հրայր Թովմասյանը մեկ փողկապն է հանում, մեկ՝ կապում, հակառակ մեր պայմանին, որ պիտի ազատ խոսենք: 

 - Պարոն Թովմասյան, լրագրողների հետ Ձեր շփումներից զգացվում է, որ շատ ազատ եք, անկաշկանդ, անգամ` կատակասեր: Հրաշալի է: Դա բնատո՞ւր է, թե՞ ուղղակի թաքցնելու բան չունեք: 

 - Կարծում եմ` երկուսն էլ: Մեկն առանց մյուսի չի լինի, և ինչ-որ չափով փոխպայմանավորված բաներ են դրանք: Հումորի զգացումս ժառանգել եմ պապիցս, որին, ցավոք, չեմ տեսել: Շատ սուր է հայրիկիս հումորը, ընդհուպ` ծակող: Ես, իհարկե, հիմա չեմ պատմի, բայց ասեմ, որ մոտ 3 հազար հումորային պատմություններ են կապվում իր հետ:
Քաղաքական գործչի համար հումորի զգացում ունենալն անհրաժեշտություն է: Լինում են բարդ վիճակներ, որոնցից դուրս գալ ուղղակի չես կարող, եթե չգտնես համապատասխան արտահայտություններ ու պատկերներ: Իմ ընկերների մեջ կան շատ կարդացած ու զարգացած մարդիկ, որոնց ներկայությամբ կատակել կամ հումոր անել` նշանակում է վիրավորանք հասցնել նրանց: Չեն ընկալում: 

 Իսկ ինչ վերաբերում է թաքցնելու բան ունենալուն, կարծում եմ՝ այդպիսի մարդ չկա, որ թաքցնելու բան չունենա: Կարծում եմ՝ լավ է, երբ մարդ դրանից կարողանում է ազատվել` երբեմն հումոր անելով, երբեմն էլ մի թևավոր խոսքով: 

 - Դուք մի առիթով ասել եք, որ մեր լրագրությանն ու լրագրողներին պետք է սենսացիա: Բան չունեմ ասելու, դա էլ կա: Բայց առանց սենսացիայի, պաշտոնական հողի վրա… նույնիսկ հետաքրքիր էլ չէ: Նկատենք, սակայն, որ մեր ԶԼՄ-ները, այնուամենայնիվ, իրենց բուն գործն անում են և ոչ ավելի վատ, քան մեր կառավարիչներն իրենցը: Համաձայն չե՞ք: 

 - Ես կառավարիչների վատ աշխատանքով լրագրողների վատ աշխատանքը չէի արդարացնի: Հայկական մոտեցում է` բոլորին մեղավոր համարել, բայց ոչ իրենց: Մեկին հարցնում ես` ինչո՞ւ այս բանն այսպես չես անում, պատասխանում է` ո՞վ է այդպես անում, որ ես անեմ: Չեմ հիշում հիմա՝ Գանդիներից որ մեկն է ասել. եթե ուզում ես աշխարհը տեսնել այնպիսին, ինչպիսին դու ես ուզում, սկսիր քեզնից: Երբ լրագրողն ասում է, թե քաղաքական գործիչը վատ է աշխատում, ինչո՞ւ պետք է ես լավ աշխատեմ, կամ հակառակը, երբ քաղաքական գործիչն է մտածում, որ լրագրողներն ունակ չեն իր խորամանկությունները բացահայտել, մի քիչ սենսացիա կանեն, ու ամեն ինչ կվերջանա, այս վիճակն է ստեղծվում, որ ունենք այսօր: 

Իմ կարծիքով, եթե լրագրությունն ապրում է այդ օրվա համար միայն, եթե մտածում է միայն ինչ գրի, ինչ վերնագիր դնի, որ բոլորը կարդան, դա ավելի շուտ սենսացիայի հետևից վազել է, քան լրագրություն: Ես կարող եմ իմ թերթի նյութին վերնագիր դնել` «Ռ. Քոչարյանն ընկել է կամրջից»: Բոլորը կառնեն իմ թերթը, բայց, երբ կարդան, կպարզվի, որ այսինչ գյուղի բնակիչ Ռևազ Քոչարյանն է ընկել կամրջից: Այս լրագրությունը, մեծ հաշվով, թիթեռնիկի նման մի բան է, թեթև, կարճ կյանքով: Լրագրությունը, եթե չասեմ պետք է մշակույթ ստեղծի, ապա գոնե պիտի արժեհամակարգ ձևավորի հասարակության մեջ: Լրագրությունը պետք է մտածելու նյութ տա հանրությանը, քաղաքացուն: Չգիտեմ` գուցե սենսացիա էլ է պետք` ով ում հայհոյեց, ով ում մեքենան գողացավ, ում մեքենան տարան տուգանային հրապարակ և այլն: Գուցե մարդիկ կան, որ դա էլ են ուզում իմանալ, բայց սա չի, իմ կարծիքով, լրագրության կարևոր առաքելությունը: Ինձ ավելի խորքային վերլուծություններ են հետաքրքրում: Ինձ չի հետաքրքրում, որ այսինչի շատ զրոներով համար ունեցող մեքենան տարել են տուգանային հրապարակ: Ես կուզենայի, որ մեր մամուլում վերլուծություններ լինեին, թե ինչու այդ վայրում հայտնվեց այդ շատ զրոներ պարունակող համարանիշով մեքենան, թե ինչու է մեզանում այդքան մեծ ձգտումը՝ ունենալ զրոներով համարներ: Ինձ շատ ավելի պետք է, որ լրագրողներն իրենց վերլուծություններով այս հարցերի պատասխանները տան: 

- Երկու խոսքով բնութագրեք Հրայր Թովմասյան քաղաքացուն: Այլ խոսքով` ո՞վ էր Հրայր Թովմասյանը «հեղափոխությունից» առաջ: Նախկին պաշտոնների մասին չենք հարցնում, այլ այն Հրայր Թովմասյանի, ով, գուցե, կբռներ արտագաղթի ուղին, եթե իր մասնագիտությամբ դրսևորվելու հնարավորություն չունենար: 

- Էն Հրայր Թովմասյանին, որին ես եմ ճանաչում արդեն 43 տարի, արտագաղթող չի: Ոչ այն ժամանակ, ոչ էլ հիմա: Ես սա ինձ բարձրացնելու համար չասացի: Այս հարցում հարաբերական բաներ կան, իհարկե: Ինձ հետ սովորած, նույն մասնագիտությամբ շատերին գիտեմ, որ հիմա աշխարհի տարբեր անկյուններում, հաճախ էլ ոչ մասնագիտական, գործունեություն են ծավալել: Բայց նույնիսկ այդկերպ աշխատում են օգտակար լինել ազգին ու մեր պետությանը: Իմ մեջ, չգիտեմ, արմատները գուցե մի քիչ ավելի խորն են, էրգրի ընկալումը երևի մի քիչ ուրիշ է: Ես զարմանում եմ, երբ մեկի հետ փոքր վեճ ես ունենում թե չէ, ասում է` կթողնեմ, էս երկրից կգնամ: Այո, բայց ո՞ւմ ես վատություն անում գնալով: Սա հո միայն իմ երկիրը, իմ տունը չի: Սա նաև քո տունն է, չէ՞: Քո տնի՞ց ես նեղանում-գնում: 

Ինչ վերաբերում է «հեղափոխությունից առաջ և հետո»-ին, հիշենք Չերչիլի մի հայտնի խոսքը` չեն փոխվում հիմարները և մեռելները: Կարծում եմ՝ բոլոր մարդիկ էլ իրենց առանձին դրսևորումներում, օրինակ մտածելակերպով, փոփոխությունների ենթարկվում են, բայց մի տարիքից հետո դա շատ հազվադեպ է լինում կամ բացառվում է ընդհանրապես: 

- Պարոն նախարար, երբ խմբագրությունում տեղեկացրի, որ համաձայնել եք հարցազրույցի, «Հրապարակի» գլխավոր խմբագիրը պնդեց, որ Ձեզ հարցնեմ, թե ինչից է, որ մինչ նախարար դառնալը Հրայր Թովմասյանը քննադատում էր կառավարության և իշխանությունների թերի, շատ դեպքերում անհասկանալի որոշումները, իսկ նախարար դառնալուց հետո կրծքով է պաշտպանում իշխանություններին: Մենք գիտենք, որ Հայաստանում իշխանություն չի փոխվել, նույն մարդիկ են, հետևաբար` ո՞վ է փոխվել կամ ի՞նչ է փոխվել: 

(Ծիծաղում է:) - Դուք իշխանությանը քննադատելը, իսկ հետո պաշտպանելը համարում եք փոխվե՞լ: 

- Դա փոխվել չէ՞: 

- Ոչ: Երբ դուք նայում եք այս շենքին դրսից, դեռ չգիտեք, թե ինչ է տեղի ունենում ներսում: Բայց երբ ներսում եք, անշուշտ, ավելին եք իմանում շենքի մասին, քան, երբ դրսից էիք նայում: Երբ հիմա ես եմ իշխանություն, երբ ինքս արդեն ներսում եմ ու ինքս եմ տեսնում, թե ինչի արդյունքում են ընդունվում ու ձեռնարկվում կարևորագույն որոշումներն ու քայլերը, իրավիճակը դառնում է բոլորովին այլ: Կամ ես այս ամենի մասնիկն եմ, կամ ընդունում եմ այս քաղաքականությունը, կամ ես դուրս եմ գալիս: Եթե ես նույնիսկ լռեմ, դա կնշանակի, որ ես պաշտպանում եմ, որովհետև ես այս թիմում եմ: Ես նաև հասկանում եմ, որ այն խնդիրները, որոնք կուզենայի լուծված տեսնել, ես այստեղից եմ լուծում: Վերջապես այն, ինչ անում է իշխանությունը, անում եմ ես, դա նաև իմ արածն է, իմ աշխատանքն է, ինձ են վստահել, որ անեմ: Ես շատ խնդիրներ կարող եմ թվարկել և թվարկել եմ: Բայց դրանից, եթե դա նույնիսկ համարենք քննադատություն, խնդիրները չեն լուծվում միանգամից: Շենքի ներսում դու դա հասկանում ես:

Հարցազրույցի շարունակությունը սկզբնաղբյուր կայքում: